Wojownicy mają tylko jednego sędziego honoru i charakteru, którym są oni sami.
Podejmowane przez nich decyzje i sposób ich realizacji są odzwierciedleniem tego, kim naprawdę są.
Prawdziwi wojownicy nie mają powodów do okrucieństwa. Nie muszą udowadniać swojej siły. Wojownicy są uprzejmi nawet dla swoich wrogów.
Wojownicy są szanowani nie tylko za swoją siłę w walce, ale także za relacje z innymi.
Bądź szczery w kontaktach ze wszystkimi ludźmi. Uwierz w sprawiedliwość, nie od innych ludzi, ale od siebie.
Dla prawdziwego wojownika wszystkie punkty widzenia są głęboko przemyślane pod kątem uczciwości, sprawiedliwości i prawości.
Ukrywanie się jak żółw w skorupie wcale nie jest życiem. Prawdziwy wojownik musi mieć heroiczną odwagę.
Jest to absolutnie ryzykowne. To życie całkowicie, w pełni i cudownie.
Kiedy wojownicy mówią, że wykonają jakąś czynność, jest ona traktowana, jak wykonana. Nic nie powstrzyma ich przed wykonaniem tego, co zapowiedzieli.
Nie muszą „dawać słowa”. Nie muszą „obiecywać”.
Wojownicy są odpowiedzialni za wszystko, co zrobili i co powiedzieli, a także za wszystkie wynikające z tego konsekwencje.
Są niezwykle lojalni wobec wszystkich, którzy znajdują się pod ich opieką.
Dzięki intensywnemu treningowi i ciężkiej pracy prawdziwy wojownik staje się szybki i silny. Nie są tacy jak większość ludzi. Rozwijają moc, która musi być wykorzystana dla dobra. Mają współczucie.
Pomagają bliźnim przy każdej okazji.
Różnica między dobrem a złem jest czymś oczywistym, a nie przedmiotem sporu, a człowiek powinien znać tę różnicę.
Pierwszym celem edukacji samurajów było budowanie charakteru. Człowiek powinien zachowywać się zgodnie z absolutnym standardem moralnym, który wykracza poza logikę.
Czym był kodeks Bushido?
Kodeks Bushido był „Drogą Wojownika”, zestawem zasad, według których żyli samuraje w dawnej Japonii. Wojownicy przestrzegali cnót takich jak lojalność, odwaga i honor, które pomagały im dokonywać trudnych wyborów i zachować dyscyplinę. Kodeks ten łączył idee buddyzmu i konfucjanizmu (dwóch starożytnych filozofii) i do dziś inspiruje ludzi, od artystów sztuk walki po przywódców.
Kluczowe fakty:
Powstał w okresie Kamakura (1185-1333): Samuraje stali się potężną klasą i potrzebowali zasad, którymi mogliby się kierować.
Słynne książki: Hagakure i Bushido: Dusza Japonii wyjaśniają wartości kodeksu.
8 podstawowych cnót: Prawość, odwaga, życzliwość, szacunek, uczciwość, honor, lojalność i samokontrola.
Lojalność samurajów: Dlaczego miała znaczenie
Lojalność była dla samurajów zasadą nr 1. Przysięgali oni życie swoim panom (zwanym daimyo), a nawet umierali w ich obronie. Dzięki temu japoński system feudalny był stabilny przez wieki.
Przykład z życia wzięty:
47 roninów to legenda. Po tym, jak ich pan został zabity, ci samurajowie czekali latami na zemstę, wiedząc, że potem zginą. Ich historia jest znana do dziś.
Te przysłowie destyluje esencję Bushido – honor, lojalność, odwagę i uważność – oferując ponadczasowe wskazówki zarówno dla starożytnych wojowników, jak i współczesnych poszukiwaczy mądrości.
8 cnót samuraja
Oto czym kierował się każdy samuraj:
Prawość (義 Gi) – sprawiedliwość i uczciwość moralna.
Definicja: Postępowanie zgodnie z zasadami etycznymi i niezachwianymi zasadami. Decyzje samuraja są zgodne z rozsądkiem, nawet jeśli oznacza to śmierć.
Przykład: Samuraj odmawiający zdradzenia swojego pana, nawet podczas tortur.
Odwaga (勇 Yū) – odwaga połączona z prawością
Definicja: Stawianie czoła niebezpieczeństwu lub przeciwnościom losu bez strachu, ale nigdy lekkomyślnie. Konfucjusz łączył odwagę z działaniem zgodnie z tym, co słuszne.
Przykład: Obrona słabszych pomimo osobistego ryzyka.
Dobroczynność (仁 Jin) – współczucie i miłosierdzie
Definicja: Używanie siły do ochrony innych i okazywanie życzliwości. Od samurajów oczekiwano zrównoważenia siły z empatią.
Przykład: Oszczędzanie pokonanego wroga, który poddaje się honorowo.
Szacunek (礼 Rei) – grzeczność i uprzejmość
Definicja: Traktowanie innych z godnością, nawet przeciwników. Grzeczność była postrzegana jako przedłużenie miłości i samodyscypliny.
Przykład: Ukłon w stronę przeciwnika przed pojedynkiem.
Uczciwość (誠 Makoto) – szczerość i prawdomówność.
Definicja: Dotrzymywanie słowa jako niezłomnej obietnicy. Samuraje unikali pisemnych umów, polegając na zaufaniu.
Przykład: Publiczne przyznanie się do błędu w celu zachowania uczciwości.
Honor (名誉 Meiyo) – godność osobista
Definicja: Dbanie o reputację poprzez etyczne postępowanie. Hańba była gorsza niż śmierć, często prowadząc do seppuku (rytualnego samobójstwa).
Przykład: Samuraj popełniający seppuku, aby odpokutować za porażkę.
Lojalność (忠義 Chūgi) – oddanie obowiązkowi
Definicja: Priorytetowe traktowanie lojalności wobec swojego pana lub społeczności ponad wszystko inne. Cnota ta stabilizowała hierarchię społeczną feudalnej Japonii.
Przykład: 47 roninów mszczących śmierć swojego pana pomimo pewnej egzekucji.
Samokontrola (自制 Jisei) – panowanie nad emocjami
Definicja: Zachowanie opanowania w przeciwnościach losu. Samuraje trenowali tłumienie strachu i gniewu, zapewniając jasny osąd.
Przykład: Zachowanie spokoju podczas ceremonii parzenia herbaty, nawet w czasie wojny.
Podkreśla zdolności adaptacyjne i kontrolę emocjonalną. Samuraje starali się zachować spokój w obliczu przeciwności, odzwierciedlając płynność wody – kluczowy aspekt samokontroli.
Rola Kioto w historii samurajów
Kioto było stolicą Japonii przez ponad 1000 lat i punktem zapalnym dla samurajskich bitew i kultury.
Dlaczego Kioto ma znaczenie:
Bitwy polityczne: Wojna Onin (1467-1477) rozpoczęła się tutaj, prowadząc do 100 lat chaosu.
Centrum kultury: Samuraje praktykowali tu ceremonie parzenia herbaty i buddyzm zen, co ukształtowało ich spokojny, skoncentrowany sposób myślenia.
Kodeks Bushido we współczesnych sztukach walki
Samurajskie wartości żyją w sztukach walki takich jak judo i karate. Dzisiejsi trenerzy nauczają:
Dyscypliny: Ćwicz, aż opanujesz daną umiejętność.
Szacunku: Kłaniaj się przeciwnikowi przed pojedynkiem.
Samodoskonalenia: Zawsze staraj się być lepszy, a nie tylko silniejszy.
Lojalność kontra śmierć: Ostateczne poświęcenie
Samuraje, którzy zawiedli swoich panów, często decydowali się na seppuku (rytualne samobójstwo), aby odzyskać honor. Ten ekstremalny czyn pokazywał, jak poważnie traktowali lojalność.
Słynny przypadek: Po przegranej bitwie samuraj mógł napisać poemat śmierci (haiku) i zadźgać się, aby uniknąć wstydu.
Dlaczego kodeks Bushido wciąż ma znaczenie
Dziś Bushido to nie tylko miecze – to życie z celem. Ludzie wykorzystują te cnoty do:
Kierowania zespołami w pracy (lojalność + szacunek).
Zachowania spokóju pod presją (samokontrola).
Stawania w obronie innych (odwaga + życzliwość).
Credo Samuraja
Nie mam rodziców; moimi rodzicami są Niebiosa i Ziemia.
Nie mam domu; czynię Tan T’ien moim domem.
Nie mam boskiej mocy; czynię uczciwość moją boską mocą.
Nie mam środków; moimi środkami czynię uległość.
Nie mam magicznej mocy; czynię osobowość moją Magiczną Mocą.
Nie mam życia ani śmierci; czynię Um moim Życiem i Śmiercią.
Nie mam ciała; moim ciałem czynię stoicyzm.
Nie mam oczu; moimi oczami czynię Błysk Błyskawicy.
Nie mam uszu; moimi uszami czynię wrażliwość.
Nie mam kończyn; moimi kończynami czynię Szybkość.
Nie mam praw; moimi prawami czynię Samoobronę.
Nie mam strategii; czynię Prawo do Zabijania i Prawo do Przywracania Życia moją Strategią.
Nie mam projektów; moimi projektami czynię chwytanie okazji za kłódkę.
Nie mam cudów; czynię Sprawiedliwe Prawa moimi Cudami.
Nie mam zasad; moją zasadą jest zdolność przystosowania się do wszystkich okoliczności.
Nie mam taktyki; pustkę i pełnię czynię moją taktyką.
Nie mam talentu; moim talentem czynię Gotowość.
Nie mam przyjaciół; czynię mój Umysł moim Przyjacielem.
Nie mam wroga; moim wrogiem czynię Nieostrożność.
Nie mam zbroi; czynię Dobroć moją Zbroją.
Nie mam zamku; moim zamkiem czynię niewzruszony umysł.
Nie mam miecza; nie czynię umysłu moim mieczem.
Nie mam rodziców; moimi rodzicami są Niebiosa i Ziemia.
Nie mam domu; czynię Tan T’ien moim domem.
Nie mam boskiej mocy; czynię uczciwość moją boską mocą.
Nie mam środków; moimi środkami czynię uległość.
Nie mam magicznej mocy; czynię osobowość moją Magiczną Mocą.
Nie mam życia ani śmierci; czynię Um moim Życiem i Śmiercią.
Nie mam ciała; moim ciałem czynię stoicyzm.
Nie mam oczu; moimi oczami czynię Błysk Błyskawicy.
Nie mam uszu; moimi uszami czynię wrażliwość.
Nie mam kończyn; moimi kończynami czynię Szybkość.
Nie mam praw; moimi prawami czynię Samoobronę.
Nie mam strategii; czynię Prawo do Zabijania i Prawo do Przywracania Życia moją Strategią.
Nie mam projektów; moimi projektami czynię chwytanie okazji za kłódkę.
Nie mam cudów; czynię Sprawiedliwe Prawa moimi Cudami.
Nie mam zasad; moją zasadą jest zdolność przystosowania się do wszystkich okoliczności.
Nie mam taktyki; pustkę i pełnię czynię moją taktyką.
Nie mam talentu; moim talentem czynię Gotowość.
Nie mam przyjaciół; czynię mój Umysł moim Przyjacielem.
Nie mam wroga; moim wrogiem czynię Nieostrożność.
Nie mam zbroi; czynię Dobroć moją Zbroją.
Nie mam zamku; moim zamkiem czynię niewzruszony umysł.
Nie mam miecza; nie czynię umysłu moim mieczem.